Hoe pak je het aan

Waar het bij huiselijk geweld en kindermishandeling sowieso gaat om veiligheidsproblematiek, gaat het bij femicide om leven en dood. De veiligheidsrisico’s zijn heel groot. Er moet altijd eerst gehandeld worden ten behoeve van directe veiligheid.

Samenwerken is een sleutelbegrip in deze zaken. Je kunt dergelijke zaken niet oplossen zonder samenwerking met politie, Veilig Thuis en Zorg&VeiligheidsHuis.

Het gebruik van de term femicide geeft de urgentie aan en maakt dat alle samenwerkingspartners zich onmiddellijk bewust zijn van het gevaar.

In deze zaken moet ten behoeve van de veiligheid veel sneller gehandeld worden dan bijvoorbeeld in zaken waarbij relatietherapie een oplossing zou zijn (om maar iets te noemen).

Zorg dat je bij de contacten die je opneem met ketenpartners zoals politie en Veilig Thuis, de juiste personen van die organisaties spreekt. Dus bij VT vraag je naar de gedragswetenschapper en bij de politie check je of er een specialist is of een projectleider femicide. Wanneer je de verkeerde personen te pakken hebt is het risico op verkeerd advies of onderschatting van de casus groot. Daardoor kan er bijvoorbeeld vertraging optreden omdat de casus op ‘de stapel’ komt.

Wanneer de veiligheid van mogelijke slachtoffers is gewaarborgd is het zaak om te kijken in hoeverre er sprake is geweest van coersive control en wat de effecten daarvan zijn op het slachtoffer. Wanneer iemand langdurig bloot is gesteld aan manipulatie (gaslighting), psychische mishandeling en trauma, heeft dat onder meer gevolgen voor iemands autonomie, en zelfvertrouwen en daarmee keuzes die iemand maakt.

Ook als iemand uit de situatie is kan zij nog steeds in de psychologische gevangenis zitten die door de ‘hersenspoeling’ is gecreëerd.

De kleinste tegenslag kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat iemand denkt dat ze inderdaad niks zelf kan en de pleger nodig heeft. Dat is een risico waar je rekening mee moet houden. Dus zoek de juiste psychologische ondersteuning voor het slachtoffer.

Lees ook ‘psycho-educatie’ onder ‘Coercive control’.

Verder hangt het af van de vervolgstappen in de samenwerking wat er moet gebeuren. Afhankelijk van of er forensische stappen (kunnen) worden genomen en welke, kan er verder gekeken worden. Kan het slachtoffer terug naar huis of is het nodig dat zij een nieuw leven begint op een andere plek?

Ondersteuning bij een nieuwe start, maar ook zaken als traumaherstel, empowerment en aandacht voor persoonlijke passies zijn zaken waaraan gedacht kan worden.

In contact met de pleger is het van belang dat je veiligheid als uitgangspunt houdt. Misschien overbodig om te zeggen maar er gaan toch best nog vaak dingen fout in de informatie-uitwisseling. Bijvoorbeeld omdat degene die de betaling goedkeurt van het verblijf in de opvang door het slachtoffer, de post hieromtrent naar het adres stuurt waar de pleger nog woont. Deze heeft dan meteen informatie die hij niet moest hebben zoals het adres van de opvang waar het slachtoffer verblijft. Dus check dit soort zaken en maak duidelijke afspraken met alle betrokkenen.

Zorg dat er aandacht is voor mogelijk stalkingsgedrag en instrumenten die een pleger daarvoor gebruikt zoals tracers, locatie finders op de telefoon van het slachtoffer etc.

Plegers in dit soort zaken vragen om een specialistische aanpak. Vaak is er een verleden van criminele feiten of gewelddadige relaties. Maar ook als dit niet zo is, zijn organisaties die gespecialiseerd zijn in forensische aanpak en/of in ieder geval in persoonlijkheidsproblematiek, een betere keuze voor de pleger dan een wijkteam.