Wat is het

Internet kan als hulpmiddel gebruikt worden door een pleger van HG/KM bij zijn acties. Dit zie je voorkomen bij stalking waar de pleger het slachtoffer onder andere volgt op sociale media. Maar ook vormen van cyberbullying (online pesten), dreigen, intimideren en leugens verspreiden via facebook kunnen deel uitmaken van HG/KM. 



De vorm die veel voorkomt is online seksuele intimidatie. Hieronder valt het ontvangen van ongewenste, beledigende, seksueel getinte e-mails of sms-berichten of het meemaken van ongepaste seksuele toenaderingen via sociale media of online chatrooms.

  • Sexting

    Sexting staat voor het online delen van seksueel getint beeldmateriaal. Sexting is niet leeftijdsgebonden, maar komt vooral veel voor onder jongeren. Met sexting is in essentie niets mis. Het kan bijdragen aan een positieve seksuele ontwikkeling. Je kan het zien als een mogelijke vorm van gezond seksueel (experimenteer)gedrag, mede omdat de digitale wereld voor tieners een deel de echte wereld heeft vervangen.


    Onderzoek uit april 2017 (Eén vandaag opiniepanel) toont aan dat zo’n 28% van de jongeren naaktfoto’s van zichzelf heeft, terwijl 18% van de jongeren deze naaktfoto’s ook met anderen heeft gedeeld. Het merendeel van de jongeren die dergelijk sensitief beeldmateriaal hebben gedeeld geeft aan hier geen spijt van te hebben. Zolang de privacy en integriteit van de betrokken partijen worden gerespecteerd, wordt sexting veelal ervaren als leuk en positief. 


    Tieners doen vooral aan sexting met hun ‘vriendje/vriendinnetje’ of met iemand waarmee ze graag een relatie zouden willen hebben. Ze doen het om te flirten of als teken van liefde. Slechts een minderheid van de jongeren doet aan sexting met personen die ze niet goed kennen. Uit onderzoek blijkt dat wanneer pubermeiden sexting van anderen zien, de bereidheid om zelf te sexten vergroot wordt. Het ‘zien en gezien worden’ is een belangrijk aspect van de sociale controle en de groepsdruk. Een andere reden om aan sexting te doen is om naar ‘likes’ te solliciteren op basis van uiterlijk. De impact rondom sociale acceptatie of afwijzing via sociale media is vergelijkbaar met wanneer dit face-to-face gebeurt. 


    Eén op de vijf jongeren heeft wel eens een naaktfoto of filmpje verstuurd. Eén op de 20 jongeren heeft het beeldmateriaal vervolgens doorgestuurd naar een ander. Worden de seksueel getinte beelden zonder toestemming doorgestuurd, met de intentie een ander belachelijk te maken, af te persen, of te bedreigen? Dan is sprake van online seksueel misbruik.


  • Nonconsensual sexting

    Van nonconsensual sexting is sprake wanneer seksueel getint beeldmateriaal zoals foto’s en video’s van een persoon, via online media wordt doorgestuurd, zonder toestemming van de persoon die is afgebeeld. Op het moment dat het beeldmateriaal online wordt verspreid, is het heel moeilijk om dit te verwijderen. Het beeldmateriaal kan in potentie overal opduiken. Dit maakt dat nonconsensual sexting voor slachtoffers grote gevolgen kan hebben.

  • Shame-sexting

    Het ongevraagd doorsturen en delen met derden van seksueel getint beeldmateriaal (vaak door afgebeelde persoon zelf gemaakt) via sociale media, met als doel de afgebeelde persoon aan de schandpaal te nagelen. De impact van shame sexting kan zowel op afgebeelde slachtoffers als op hun directe omgeving groot zijn. Een term die in dit kader ook wel gebruikt wordt, maar voornamelijk naar vrouwen of meisjes wijst is ‘slutshaming’. 

  • Exposen

    Exposen is een vorm van online seksueel misbruik en privacy schending. Net als bij nonconsensual sexting worden intieme beelden verspreid, zonder dat hier toestemming voor is gegeven. In het geval van exposen worden de beelden vergezeld van persoonsgegevens. Het doel van exposen is om de afgebeelde persoon te schande te maken. 


    Slachtoffers zijn vaak vrouwen die zich in de ogen van de ‘exposers’ onzedelijk gedragen hebben. Ook familieleden, vrienden en werkgevers van het slachtoffer kunnen benaderd worden.


    Er bestaan app- expose-groepen waarbij men zich anoniem kan aansluiten, waarin mensen die zich in de ogen van de ‘exposers’ onzedelijk gedragen, openbaar vernederd worden. Vaak worden privégegevens en beelden van deze personen gedeeld. Ook familieleden, vrienden en werkgevers van de slachtoffers kunnen benaderd worden. 


  • Photoshop sexting

    Dit is het verspreiden van seksueel getinte beelden via online media, waarbij het hoofd van het slachtoffer via fotobewerking op een ander lichaam is geplaatst. Uiteraard is ook hiervoor geen toestemming gegeven.

  • Sextortion

    Van sextortion is sprake wanneer wordt gedreigd met het openbaar maken van (vaak onder valse voorwendselen) verkregen seksueel getint beeldmateriaal, als  later wordt gebruikt wanneer niet wordt gedaan wat er wordt gevraagd. De afperser heeft als doel (seksueel) gewin te behalen, zoals geld, meer beeldmateriaal, of seks.

  • Grooming

    Grooming wordt ook wel digitaal kinderlokken genoemd. Het is het actief benaderen en verleiden van minderjarigen door meerderjarigen via internet en social networking sites, chatrooms of webcams, met seksueel misbruik als doel. In sommige gevallen wordt het slachtoffer misleid, of gedwongen tot een fysieke ontmoeting waarbij seksueel misbruik plaatsvindt. Het proces bestaat uit selecteren en werven, vertrouwen winnen, normaliseren van seksualiteit en vervolgens het isoleren van het slachtoffer door bijvoorbeeld te praten over ‘het geheim’ dat zij samen hebben. 

  • Wraakporno

    Ook bij wraakporno gaat het om het misbruiken van privébeelden, met het oogmerk iemand te schaden. Hier kan het gaan om een ex-partner die de beelden verspreidt, of dreigt te verspreiden om wraak te nemen. De dader is niet in alle gevallen een ex-partner en kan ook een onbekende (hacker) zijn. Net als het geval bij sextortion, houdt de dader met gebruik van de beelden controle over een slachtoffer.

  • Online verspreiden van seksueel geweld

    Opnames of beelden van gedwongen seksuele handelingen worden online onder een groter publiek verspreid. 

  • Ongevraagd toesturen of plaatsen van online seksueel getinte berichten

    Hier kan het gaan om seksueel getinte roddels, getreiter of pesten.

  • Online Plegers

    Onder plegers van online seksueel geweld vallen veel leeftijdsgenootjes, maar ook andere zedendelinquenten. De groep zedendelinquenten is zeer heterogeen. Het zijn mensen van verschillende afkomst, leeftijd en problematiek en of stoornis. Pedofielen, pedoseksuelen en hebefilen (je aangetrokken voelen tot 13 tot 16-jarigen). Wanneer iets een zedendelict is hangt ook af van het land waarin je bent. Het kan nogal eens verschillen als het bijvoorbeeld gaat om leeftijden. Pedofilie lijkt een geaardheid te zijn. Uit onderzoek blijkt dat mensen vrij stabiel blijven in hun behoeftes. Pedofilie wordt in de DSM als stoornis betiteld. 

Wat doe je altijd

·     Je laat duidelijk weten aan het slachtoffer dat het niet zijn of haar schuld is.


·     Slachtoffers van online seksuele intimidatie zijn door verspreid beeldmateriaal de controle kwijt. Het is van belang ze weer controle terug te geven door iedere stap met het slachtoffer te bespreken en het slachtoffer te laten beslissen.


·     Bij dit onderwerp gaat het over normen en waarden omtrent seksualiteit. Geloof en cultuur spelen hierin een grote rol. Het is dan ook van belang om diversiteits-sensitief aan de slag te gaan. Zoek uit wat de invloed van cultuur en mogelijk ook geloof op de situatie van een slachtoffer heeft. Bedenk daarbij dat mogelijke oplossingen ook binnen die cultuur en/of dat geloof te vinden kunnen zijn.


Online Plegers

Wanneer je een gesprek hebt met een online pleger, zorg dan dat je het gesprek hebt voorbereid door er met een collega, gedragswetenschapper of iemand van het ExpertiseTeam over af te stemmen.



Zorg dat je je verdiept hebt in het thema. Het is bijvoorbeeld goed om te weten dat niet iedere pedofiel misbruik maakt van kinderen. Sommige mensen hebben wel de gevoelens maar handelen er niet naar en maken zichzelf ook zorgen.

Mogelijk vervolg

·     Wanneer het gaat om een onbekende van het slachtoffer, dan is het raadzaam om alle contacten te verbreken. Toegeven aan chantage geeft geen enkele garantie dat de chantage stopt. Het tegendeel is vaker waar. Pas privacy instellingen zo aan dat mensen geen privé-berichten meer kunnen sturen tenzij je daar zelf toestemming voor geeft. Indien nodig kan iemand zijn of haar profiel tijdelijk offline halen.


·     Meldt de pleger bij de website waar het contact ontstaan is.


·     Adviseer het slachtoffer om gesprekken, chatberichten etc. op te slaan omdat die als bewijs kunnen dienen bij aangifte. Maak bijvoorbeeld screenshots van chatberichten.


·     Wanneer het slachtoffer instemt, laat hem of haar aangifte doen.


·     Wanneer het gaat om een bekende dan hangt het af van de leeftijd van de pleger, maar ook van de veiligheid, wat de vervolgstappen gaan zijn.


Online plegers

·     Maak gebruik van- en/of verwijs door naar specialisten zoals van Stopitnow (zie instrumenten) of de Waag.

Wat moet je in ieder geval weten, waar moet je op letten

·     Slachtoffers ervaren vaak gevoelens van schaamte, waardoor zij een incident vaak niet melden. Angst voor reacties van naasten bemoeilijken de signalering. Slachtoffers hebben vaak last van psychische klachten zoals angst en stress, zij trekken zich terug en vermijden sociale activiteiten. Daarnaast is er bij slachtoffers vaak sprake van afname in productiviteit op school/werk en bij jongeren van schoolverzuim.


·     Eén op de 15 jongeren tussen de 12 en 17 jaar heeft wel eens een pikante foto van zichzelf naar iemand gestuurd. Het delen van seksueel getinte foto’s via sociale media (sexting) is vooral populair onder jongeren van 16 en 17 jaar. Van hen zegt bijna 40 procent weleens het verzoek te hebben gekregen om een pikante foto van zichzelf te maken. 1 op de 7 jongeren uit deze leeftijdscategorie is er ook weleens op ingegaan. Meisjes doen dit iets vaker dan jongens.


·     Jongeren en meisjes lopen een verhoogd risico met online seksuele intimidatie te worden geconfronteerd. Internationale onderzoeken wijzen erop dat meisjes en vrouwen in vergelijking met jongens en mannen tot drie keer zo vaak het doelwit zijn van seksueel getinte en ongewenste toenadering.


·     Daarnaast wijzen verschillende onderzoeken uit dat jongeren die ‘offline’ het risico lopen op ongewenste seksuele toenadering, hier ook online vaker mee te maken zullen hebben.


·     98% van de Nederlandse jongeren is in het bezit van een smartphone en is actief op sociale media. Een naaktfoto of -filmpje is zo gemaakt. En ook zo verspreid. Steeds meer jongeren worden slachtoffer van online seksueel geweld.


·     Seksuele opvoeding of een gebrek daaraan is een belangrijke voorspeller van seksueel gedrag van pubers.





·     Het verspreiden van afbeeldingen valt mogelijk onder smaad/laster of wraakporno omdat iemands image wordt geschaad door de verspreiding van de afbeeldingen. Wanneer iemand geen toestemming heeft gegeven is dit strafbaar. Het wetboek stelt misbruik van seksueel beeldmateriaal, zoals wraakporno, strafbaar. Het zonder toestemming maken van seksueel beeldmateriaal van iemand anders, in het bezit hebben of verspreiden van die beelden en het openbaar maken van beeldmateriaal van iemand anders in de wetenschap dat dit nadelig kan zijn voor die persoon, is strafbaar.


·     Wanneer het gaat om afbeeldingen van minderjarigen valt het mogelijk onder kinderporno. Ook dit is strafbaar.


·     Ook iemand bedreigen of chanteren is strafbaar.


Er ligt een nieuw wetsvoorstel, dat na 13 april 2021 verder zal worden behandeld:

 

Door toename van het gebruik van internet, sociale media en smartphones is er meer online seksueel contact. Dit maakt het mogelijk seksuele misdrijven ook op afstand te plegen. Uitgangspunt in de nieuwe wet is dat seksuele grensoverschrijding online even strafwaardig is als offline.

Vooral kinderen zijn kwetsbaar voor online seksueel misbruik. Zij beschikken op steeds jongere leeftijd over een smartphone en zijn makkelijker bereikbaar voor mensen die kwaad willen. Grapperhaus wil kinderen beter beschermen tegen seksueel misbruik. Nieuw is dat sexchatting expliciet strafbaar wordt gesteld. Als stelselmatig op seksuele wijze met kinderen wordt gecommuniceerd door volwassenen is dat schadelijk voor hun ontwikkeling. Op sexchatting komt een gevangenisstraf van maximaal twee jaar te staan.

Bij de tijd brengen betekent ook rekening houden met bestaande opvattingen over normaal seksueel gedrag van jongeren. Daarom regelt de nieuwe wet dat sexting - de uitwisseling van zelfgemaakt seksueel beeldmateriaal onder jongeren - niet strafbaar is in een gelijkwaardige situatie tussen leeftijdsgenoten en als het beeldmateriaal uitsluitend bestemd is voor privégebruik.

Sexting wordt tegenwoordig gezien als experimenteergedrag dat ook onderdeel kan zijn van de seksuele ontwikkeling van jongeren. Nu valt het nog onder de strafbepaling van kinderpornografie. Verder is in het voorontwerp opgenomen dat normaal, gelijkwaardig, seksueel verkeer tussen jongeren van twaalf tot zestien jaar niet strafbaar is.




Online plegers

Niet iedereen die seksueel misbruik pleegt is pedofiel. En niet iedere pedofiel pleegt misbruik. 80% van seksueel kindermisbruikers is geen pedofiel. 30 tot 50% van de kinderpornokijkers is pedofiel. 90% is een bekende van het slachtoffer. De term kinderporno is beter vertaald in ‘afbeeldingen van seksueel misbruik van minderjarigen’. Er is namelijk bijna altijd sprake van kindermisbruik om het materiaal te verkrijgen. Het bekijken, bezitten, verspreiden en maken van kinderporno is strafbaar.

Redenen voor misbruik:

·     Hyperseksualiteit, gebrek aan zelfcontrole en gelegenheid.


·     Parafiel zijn, dus op zoek naar extreme, afwijkende vormen van seksueel gedrag.


·     Pornoverslaving, waardoor je op zoek bent naar steeds meer spanning en een grotere kick. Daardoor is er groter risico op het zoeken naar extremere vormen van porno door het zoeken naar extremere prikkels.


·     Mensen die problemen vermijden en hun uitvlucht zoeken in porno.


·     Mensen met verzameldrang, die alle afbeeldingen willen hebben.


·     Porno gebruiken als middel om sociale contacten te legen. Hoewel dat hierbij wel gaat om sociale contacten met een seksueel component.


Hoe pak je het aan

Ook bij dit onderwerp start je weer bij veiligheid. In dit geval kan een gedeelde naaktfoto bijvoorbeeld voor iemand betekenen dat zij (soms ook hij) gevaar loopt wanneer ze naar familie in een land van herkomst zou gaan. Zorg dus dat je goed uitzoekt of er gevaar is en zo ja welk gevaar er is. Ook cultuursensitief werken is hierbij van belang.


Schaamte

De (psychische) gevolgen van online seksueel geweld kunnen zeer verstrekkend zijn. Het idee dat bijvoorbeeld iedereen in de klas de naaktfoto van het slachtoffer heeft gezien, of de gedachte dat die naaktfoto nog ‘ergens online rondzwerft’ en altijd weer ergens kan opduiken, kan voor (grote) psychische problemen zorgen. Schaamte speelt hierbij vaak de hoofdrol.


Allereerst is het van belang dat je erkenning geeft voor de schaamte en voor de impact die de gebeurtenis kan hebben. Het is voor iedereen intimiderend wanneer een naaktfoto, zonder toestemming, internet breed wordt gedeeld. Schaamte is een zeer geïsoleerde of isolerende emotie en blijft vaak voortbestaan door isolement, dus door er niet over te praten, dingen geheim te houden etc.


Om de schaamte te doorbreken is erover praten goed. Psycho-educatie kan hierbij helpend zijn omdat het kan ontschuldigen. De realisatie dat 1 op de 15 jongeren wel eens een pikante foto van zichzelf heeft gedeeld, geeft aan dat iemand zeker niet de enige is. Daarbij is het van belang om uit te leggen dat jongeren al eeuwen met hun seksuele ontwikkeling te maken hebben. Het hoort bij de levensfase en maakt deel uit van een gezonde en normale psychosociale ontwikkeling. Met de opkomst van smartphones en sociale media, hebben de afgelopen decennia nieuwe vormen van seksuele expressie hun intrede gedaan. Zo is sexting een steeds prominentere rol

gaan spelen in de belevingswereld van jongeren. Met andere woorden; er is niks slechts of raars aan sexting en het is een relatief nieuw middel om te gebruiken tijdens je seksuele ontwikkeling.

Het misbruik maken van je vertrouwen door zonder je toestemming je foto te delen is wel verkeerd. Dat maakt iets dat in wezen onschuldig en vooral leuk moet zijn, ineens tot een nare ervaring.


Iemand is de controle kwijtgeraakt omdat de beslissing om privézaken te delen is afgenomen. Praktische stappen en acties kunnen het gevoel van controle weer een beetje teruggeven. Zaken als melding maken en aangifte doen, kunnen daarbij helpen. Verder kun je bespreken met het slachtoffer waarvoor diegene bang is en wat hij of zij kan doen wanneer zo’n angst uit zou komen.


Sociale druk

Het kan zijn dat iemand een naaktfoto heeft gestuurd naar iemand door de sociale druk of de manipulatie. In dat geval is het van belang uit te zoeken met iemand wat er gebeurde waardoor iemand zich liet dwingen.



Kan en durft iemand zijn of haar grenzen aan te geven en zich daaraan te houden? Zo niet wat maakt het zo moeilijk om dat te doen? Dit gaat over zelfbeeld en autonomie.


Op de site Helpwanted.nl staan tips voor jongeren. Lukt het een jongere niet om deze tips toe te passen uit angst of gebrek aan eigenwaarde, dan is het zaak om te kijken of er een onderliggende oorzaak is en of er wellicht gespecialiseerde zorg nodig is.

Tips van Helpwanted.nl


1.   Jij doet ertoe!
Bedenk dat je niet altijd hoeft te doen wat de ander wil. Jouw mening en gevoel doet er ook toe. Die hoef je niet weg te stoppen. Kies voor jezelf. Maak je geen zorgen over wat anderen over je denken. Laat de mening van anderen niet bepalen wie je bent.


2.   Je mag je grenzen aangeven!
Als iemand anders boos wordt omdat jij je grenzen hebt aangegeven, betekent dat niet dat je dat niet had moeten doen. Het betekent dat diegene niet netjes met jou omgaat. Het is altijd beter om je grenzen wel aan te geven.


3.   Luister naar je eigen gevoel!
Ga bij jezelf na waarom je het moeilijk vindt om je grenzen bij die persoon aan te geven. Misschien wil je heel graag dat diegene je leuk vind en vind je dat belangrijker dan je eigen gevoel. Bedenk dat dat als diegene écht leuk is, die niet wil dat jij dingen tegen je zin doet.


4.   Behandel jezelf als je beste vriend(in)!
Beeld je in dat jouw beste vriend(in) in dezelfde situatie zit als jij nu, en ze vraagt jou om advies. Wat zou je haar/hem dan vertellen? Geef je je vriend(in) ander advies dan je jezelf zou geven? Praat tegen jezelf alsof jij je beste vriend(in) bent.


5.  Vergelijk jezelf niet te veel met anderen!

Misschien denk je dat je iets moet doen (bijvoorbeeld naaktfoto’s sturen of een vriendje/vriendinnetje hebben) omdat je er dan bij hoort. Dat hoeft helemaal niet! Iedereen heeft zijn eigen tempo, dus als je er niet klaar voor bent, dan is dat oke!

6.   Instagram is niet het echte leven!
Soms lijkt het ook alsof andere mensen veel leuker/beter/stoerder/verder zijn dan jij. De meeste mensen laten naar de buitenwereld alleen de goede kanten zien. Al helemaal op bijvoorbeeld Instagram. Iedereen twijfelt weleens of is weleens onzeker. Je bent niet de enige.


7.   Geloof je eigen negatieve gedachten niet!
Soms zeggen we best wel gemene dingen tegen onszelf. “Ik ben het niet waard”, “Als ik dit niet doe, dan vinden mensen me niet leuk”, “Wat ik wil maakt niet uit”. Bedenk je dat wat je tegen jezelf zegt niet altijd waar hoeft te zijn. Wees lief en mild tegen jezelf.


8.   Zoek hulp!
Vind je dit soort adviezen moeilijk? Heb je weinig zelfvertrouwen en heeft dit invloed op hoe je je voelt en wat je doet? Dan is het misschien een idee om hulp te zoeken. Dat kan bijvoorbeeld bij de huisarts. Het helpt om erover te praten.


Online Plegers

Wanneer je in gesprek wilt gaan met een online pleger gebruik dan onderstaande tips.

·     Praat over je zorgen met een collega, gedragsdeskundige of het ExpertiseTeam.

·     Bereid het gesprek zo nodig voor. Ga zonder oordeel met een open houding het gesprek in, wees nieuwsgierig etc. Misschien heeft iemand het er nog nooit over gehad met iemand waardoor het een emotioneel gesprek kan worden.

·     Tast de situatie af op niet veroordelende manier. Wat is er al gebeurd bijvoorbeeld.

·     Problematiseer het gedrag. Dus, hoewel je niet veroordelend bent, is het wel van belang dat je bijvoorbeeld uitlegt dat het schadelijk is voor kinderen.


·     Concretiseer je bezorgdheid. Wat is er precies gebeurd dat je je zorgen maakt en welke zorgen zijn dat?


·     Stel duidelijke open vragen, durf door te vragen, geef ruimte voor emoties, veroordeel de persoon niet, generaliseer niet, vul de antwoorden niet in voor de ander, ga niet uit van je eigen veronderstellingen en trek geen overhaaste conclusies en maak geen overhaaste besluiten.


·     Laat de ander zijn/haar verhaal doen.


·     Bekijk of iemand probleembesef heeft.


·     Zorg dat seks niet als iets slechts wordt gezien. Het gaat erom hoe er op een gezonde manier met seksualiteit om gegaan kan worden. Bespreek of iemand dat kan.


·     Vat samen wat je besproken hebt.


·     Stel indien nodig samen een veiligheidsplan op. Om dit te kunnen doen is het nodig om een goede analyse te maken van triggers, risicosituaties, onderliggende behoeftes, goedpraters en delict gedrag.


·     Rond het gesprek goed af. Maak duidelijke afspraken over vervolgstappen.


·     Hoe gaat de client ervoor zorgen dat het niet meer gebeurt.


·     Maak gebruik van specialisten zoals te vinden op sites als Stopitnow via wie advies kan komen over lotgenotengroepen. Kijk of je iemand gemotiveerd krijgt voor een verwijzing naar bijvoorbeeld de Waag.

Sommige plegers zijn bewust bezig met grooming, maar er zijn ook plegers die oprecht het idee hebben dat zij een kind onder de kinderen zijn. Wat daarbij kan helpen is om de grooming-trechter te bespreken met iemand zodat hij bewust wordt van wat er echt gebeurt. Die geeft stapsgewijs aan hoe het proces van grooming verloopt. Het kind kan maar één kant op en wordt gevangen in de trechter. Zie afbeelding.

Instrumenten

·       Helpwanted.nl

 Is een internetsite die gericht is op jongeren die slachtoffer zijn van online seksueel misbruik. Op de site staan antwoorden op vragen van cliënten, tips en handleidingen waarop uitgelegd wordt hoe je bijvoorbeeld je privé-instellingen kunt veranderen of een google-alert kunt instellen.


·       Slachtofferhulp Nederland

 Je staat er niet alleen voor.


·       www.Stopitnow.nl

 Houdt zich bezig met de daders. Anonieme en gratis hulplijn voor mensen die bezorgd zijn over hun eigen gevoelens en gedrag. Bijvoorbeeld jongeren of volwassenen die zich aangetrokken voelen tot kinderen. Zij bieden passende hulp, zoals een gratis belafspraak met de Waag (Daar krijgen ze uitleg over wat een behandeling inhoudt en wat iemand in dat kader kan verwachten.) of een afspraak met een seksuoloog.


·       www.stoppenismogelijk.nl 
Een site met tips voor mensen met pedofiele neigingen om hen te helpen te stoppen met schadelijk gedrag.


·       www.deluisterlijn.nl


·       COSA Cirkels voor ondersteuning en samenwerking en aanspreekbaarheid.

Meer links
Share by: